Arizona (Hoa Kỳ)

Quốc gia: Hoa Kỳ
Số sân bay: 48
Logo:
Arizona (phát âm như E-ri-giôn-nơ trong tiếng Anh Mỹ hay được biết đến là A-ri-xô-na trong tiếng Việt, tiếng Navajo: Hoozdo Hahoodzo [xòːztò xɑ̀xòːtsò]; tiếng O'odham: Alĭ ṣonak [ˡaɺi ˡʃonak]) là một tiểu bang tại tây nam Hoa Kỳ. Đây cũng là một bang Tây Hoa Kỳ và thuộc vùng núi. Nó là bang lớn thứ sáu về diện tích và đông dân thứ 14. Thủ phủ và thành thị lớn nhất là Phoenix. Arizona là một trong bốn bang Four Corners. Nó tiếp giáp với New Mexico, Utah, Nevada, California, và México, và có một điểm chung với Colorado. Biên cương giữa Arizona và México dài 389 dặm (626 km), với các bang Sonora và Baja California của México.
Arizona là bang thứ 48 và bang cuối cùng tại Hoa Kỳ đất liền tham dự vào Liên bang; chính thức trở thành một tiểu bang ngày 14 tháng 2 năm 1912. Về lịch sử, nó từng là một phần của bờ cõi Alta California tại Tân Tây Ban Nha, rồi trở thành một phần của México năm 1821. Sau khi bị đánh bại trong trận chiến tranh Hoa Kỳ-México, México đã nhượng phần nhiều bờ cõi này cho Hoa Kỳ năm 1848. Phần nam tiểu bang được mua năm 1853 qua thương vụ Gadsden.
Kiểu khí hậu Nam Arizona là hoang mạc, với mùa hè rất nóng và mùa đông dịu. Bắc Arizona có những rừng thông, linh sam Douglas, và vân sam; cao nguyên Colorado; vài dãy núi (như dãy San Francisco); với những hẽm núi lớn, sâu, với mùa hè mát hơn và mùa đông tuyết rơi. Có những khu trượt tuyết tại khu vực Flagstaff, Alpine, và Tucson. Ngoài vườn quốc gia Grand Canyon nức danh, Arizona còn có nhiều rừng quốc gia, vườn quốc gia, và tượng đài quốc gia.
Khoảng một phần tư diện tích tiểu bang là các khu dành riêng cho người bản địa đóng vai trò là nơi ngụ cư của 27 bộ tộc bản địa châu Mỹ được xác nhận liên bang, trong đó có xứ Navajo, khu dành riêng lớn nhất Hoa Kỳ.