New Zealand

Tên tiếng Anh: New Zealand
Mã ITA: NZ
New Zealand (phiên âm tiếng Việt: Niu Gi-lân; phát âm tiếng Anh: / nj uː ˈ z iː l ə n d /; tiếng Māori: Aotearoa) hay Tân Tây Lan là một đảo quốc tại khu vực tây nam của Thái Bình Dương. Trên phương diện địa lý, New Zealand gồm hai đại lục chính là đảo Bắc và đảo Nam, cùng một số đảo nhỏ. New Zealand nằm cách khoảng 1500 km về phía đông của Úc qua biển Tasman và cách khoảng 1.000 km về phía nam của Nouvelle-Calédonie, Fiji, và Tonga. Do có vị trí xa cách, New Zealand nằm trong số những phần đất cuối cùng có con người đến định cư. Trong thời gian cô lập kéo dài này, New Zealand duy trì một nền sinh thái đa dạng có nhiều loài đặc hữu của các nhóm động vật, nấm, thực vật. Thủ đô của New Zealand là Wellington, còn thành thị đông cư dân nhất là Auckland.
Người Polynesia định cư tại New Zealand vào năm 1250–1300 và phát triển văn hóa Maori đặc trưng. Năm 1642, nhà thám hiểm Abel Tasman là người châu Âu đầu tiên trông thấy New Zealand. Đến năm 1840, Hoàng tộc Anh Quốc và người Maori ký kết Hiệp định Waitangi, biến New Zealand thành một thuộc địa của Anh Quốc. Ngày nay, phần đông trong dân số 4,8 triệu của New Zealand có huyết thống châu Âu; người Maori bản địa là dân tộc thiểu số đông dân cư nhất, tiếp đến là người châu Á và người các đảo Thái Bình Dương. Vì vậy, văn hóa New Zealand chính yếu bắt nguồn từ người Maori và những người định cư Anh Quốc thời đầu, và gần đây được mở rộng do nhập cư gia tăng. Các ngôn ngữ chính thức là tiếng Anh, tiếng Maori và ngôn ngữ ký hiệu New Zealand, trong đó tiếng Anh chiếm ưu thế. Ngành xuất khẩu len từng chi phối kinh tế New Zealand, song hiện nay xuất khẩu các sản phẩm bơ sữa, thịt, và rượu vang, cùng với du lịch gia tăng tầm quan trọng.
Trên phương diện quốc gia, quyền lập pháp được trao cho một Nghị viện đơn viện được bầu cử, trong khi quyền chính trị hành pháp do Nội các thi hành, đứng đầu là Thủ tướng. Nữ hoàng Elizabeth II là nguyên thủ quốc gia, đại diện cho bà là một Toàn quyền. Ngoài ra, New Zealand được tổ chức thành 11 hội đồng khu vực và 67 cơ quan bờ cõi nhằm phục vụ mục tiêu cai quản địa phương. Vương quốc New Zealand còn bao gồm Tokelau (một bờ cõi phụ thuộc); quần đảo Cook và Niue (các quốc gia tự trị có liên kết tự do với New Zealand); và Bờ cõi phụ thuộc Ross mà New Zealand tuyên bố chủ quyền tại khu vực Nam Cực. New Zealand là một thành viên của Liên Hiệp Quốc, Thịnh vượng chung các Quốc gia, ANZUS, OECD, Diễn đàn Quần đảo Thái Bình Dương và APEC.